Toerisme en vooruitgang

Vanaf het moment dat ik ben begonnen met reizen ben ik gefascineerd door vreemde culturen en archeologische steden. Wat al vroeg begon met Zuid-Europese kastelen en de binnenlanden van Turkije, sterkte mijn nieuwsgierigheid en ging mijn zoektocht naar meer cultuur steeds verder. Inmiddels talloze door jungle verslonden archeologische steden en diverse onbekende inheemse stammen in ongerepte gebieden verder blijft voor mij één belangrijke vraag onbeantwoord. Waarom willen “wij” als reizigers dat deze bevolkingsgroepen authentiek blijven en liever niet zien dat ze meeliften op de globale vooruitgang?

Vooruitgang met smartphones en tv-antennes

Het lijkt vaak alsof reizigers bij voorkeur de inheemse stammen nog met het typische botje door de neus en gekleed met niet meer dan een lendendoek of peniskoker rond zien lopen tijdens een bezoek. In de meeste situaties doen reizigers dat ook nog het liefst met de smartphone als camera in de hand, al dan niet om die tegenwoordig zo belangrijke selfie met zo’n “halve wilde” te maken. Hoe tegenstrijdig is dat beeld? Voor mij persoonlijk blijft dat gedrag vreemd en een beetje plaatsvervangende schaamte is iets wat mij vaak overvalt als ik toeristen een dergelijk gedrag zie profileren.

Ook dat landen snel bezocht moeten worden, voordat de vooruitgang het compleet in haar greep heeft, is een veel gegeven advies in de wereld van de reisbloggers. Ik begrijp dat de oude situatie dikwijls interessanter is en de vernieuwde in onze ogen vaak niet meer zo verschillend is van de onze. Dat daardoor het geromantiseerde beeld een beetje aan het verdwijnen is, is een effect wat bij de vooruitgang hoort. Toen ik voor het eerst een Cambodjaanse rijstboer met een gsm op de ossenkar zag was dat voor mij persoonlijk een wat vreemd ogend beeld. Ook de tv-antennes bij lemen hutten van Zuid-Amerikaanse Indianen wende snel, al was het in het begin wel een zeer wonderlijk gezicht.

Ik denk dat het geromantiseerde beeld wat veel reizigers hebben van bepaalde landen of bevolkingsgroepen te krampachtig wordt vastgehouden. Het lijkt soms alsof het hun niet gegund wordt, al zal het in de meeste gevallen niet zo bedoeld zijn. Van mij mag de Cambodjaanse rijstboer zich inclusief gsm voortbewegen op zijn ossenkar en mogen de Indianen in hun lemen hutje naar de tv kijken. Iets waar ze waarschijnlijk al een lange tijd naar hebben uitgekeken.

In Europa zie je haast geen telefooncellen meer en is een maaltijd bestellen op een iPad de normaalste zaak van de wereld geworden. Dit is tegenwoordig normaal en vinden wij gewoon bij deze tijd horen. Voor mij staat de gunfactor absoluut boven de romantiek, al vind ik het soms ook spijtig als een plek niet meer oogt zoals ik het ooit in een documentaire of reisgids zag. Of de Indiaan en de rijstboer beter worden van de vooruitgang is de vraag, maar wie zijn wij als reizigers om er tegen te zijn?